Szkockie rzeczy, których nie wymyślili Szkoci

Haggis

W tej narodowej potrawie Szkotów można znaleźć tyle samo finezji, co w Szkotach. Ale te zmielone baranie wnętrzności wymieszane z cebulą, mąką owsianą, tłuszczem i przyprawami, zaszyte i pieczone w owczym żołądku, nie pochodzą ze Szkocji, a prawdopodobnie z któregoś ze starożytnych krajów. Grecki pisarz Arystofanes pisał o haggisie już w 423 roku p.n.e., natomiast pierwsza znana szkocka wzmianka o tym smakołyku pojawiła się 2 millenia później. Dopiero jednak Oda do Haggisu – utwór napisany w 1786 lub 1787 roku przez Roberta Burnsa – sprawiła, że Szkoci pokochali haggis jak swój.

Whisky

Irlandia, Szkocja lub, o zgrozo, USA – nazwy tych trzech krajów prawdopodobnie przychodzą wam do głowy, gdy myślicie o whisky. Nic z tego. Płynąca krętym strumieniem „woda życia” – uisge beatha, jak zwano ją w języku celtyckim – prababcia Sławnego Cietrzewia, Jacka Danielsa i Jamesona pochodzi z... Chin. I nawet stamtąd przywędrowała najpierw do Irlandii za sprawą chińskich mnichów, a dopiero potem wyemigrowała do Szkocji.

Kilt

No bez jaj, nic nie może być bardziej szkockiego niż tradycyjna spódnica szkockich górali! I tak, i nie. Szkockie źródła podają, że w XVI w. mężczyźni mieszkający na północy tzw. Highlands owijali się od stóp do głów długą tkaniną, którą w języku celtyckim nazywano leine, czyli po naszemu koszula. Inni twierdzą, że to byli Irlandczycy, a Szkoci tylko zaadaptowali w późniejszym czasie leine na swoje potrzeby. Większość jednak zgadza się z tym, że słowo „kilt” (kilte op) pochodzi ze Skandynawii, a oznacza owijać się.

Tartan klanowy

Liczba kolorów na kilcie – wykonanym z tkaniny zwanej skądinąd tartanem – odzwierciedla pozycję, rangę i przynależność noszącego do danego klanu. ŹLE. O ile fakt, że członkowie jednego klanu noszą podobne ubranie, by podkreślić swą przynależność, wydaje się całkiem logiczny, o tyle nigdy nie istniały żadne oficjalne nakazy zmuszające klanowców do występowania, niczym żołnierze, w takim samym stroju. Również symbolika kolorów znajdujących się na kilcie nigdy nie została odgórnie narzucona. Jeśli niebieski tartan miał podkreślać związek klanu z morzem, to była to wyłącznie dobrowolna inicjatywa. The Telegraph wyjaśnia, że tartanowy mit po raz pierwszy ujrzał światło dzienne w 1842 roku za sprawą publikacji dwójki braci podających się za praprawnuków Karola Edwarda Stuarta i Jana III Sobieskiego. John Sobieski Stuart i Charles Edward Stuart wydali książkę, swoisty katalog z tartanowymi kiltami, pt.Vestiarium Scoticum, w której nawymyślali bredni o hierarchii panującej w klanie.

Dudy

Kolejne pudło. Workowato-drewniany, piszczący instrument znany był już w starożytności, a skonstruowano go prawdopodobnie w Centralnej Azji. Stamtąd zawędrował do Grecji, Rzymu, a następnie na Wyspy Brytyjskie. Choć być może w innej postaci niż dzisiejsze, dudy występują nawet w starotestamentowej Księdze Daniela.

Owsianka

Kto by w ogóle pomyślał, że owsiankę można powiązać ze Szkocją? Ale w kraju, w którym nie wymyślono haggisu, dud ani whisky papkowata potrawa z owsa występuje w tylu wariantach, że można dać się zwieść. No i wchodzi przecież w skład haggisu. Co prawda Szkoci wpadli w średniowieczu na pomysł, by owies przerabiać tak, że zachowa świeżość dłużej niż samo ziarno, ale podobną papkę – a raczej jej pozostałości – znaleziono w żołądku, pochodzących sprzed 5 tysięcy lat, zmumifikowanych zwłok.

Szkocja

Nawet Szkocji nie wymyślili Szkoci, tylko Irlandczycy, którzy pod postacią celtyckiego plemienia Scoti przybyli w V lub VI wieku na tereny zwane przez Rzymian Kaledonią i na nich zaczęli tworzyć to, co dzisiaj nazywamy Szkocją.

Źródła: 1, 2, 3, 4, 5, 6, 7